Kres spokojnego życia nastąpił 11 lipca 1943
Jedną z osób, które przeżyły rzeź wołyńską była Maria Kozioł. Urodziła się w 1925 roku w Żdżarach Wielkich, które dziś znajdują się na terytorium Ukrainy. Cudem uszła życiem z pogromu, który Polakom zgotowali ich ukraińscy sąsiedzi. (...) -Miałam cudowne dzieciństwo i mieszkałam w pięknej spokojnej wsi. Urodziłam się tam i mieszkałam do osiemnastego roku życia. Moi rodzice mieli spore gospodarstwo i zajmowali się uprawą ziemi. Miałam siostrę Marysie i brata Juliana, który zmarł gdy miał pięć lat. Tato miał szczególne zamiłowanie do koni, które słuchały go jak tresowane psy. Chodowaliśmy też świnie, kury. W mojej wsi żyli obok siebie Ukraińcy, Polacy i dwie rodziny żydowskie. Razem chodziliśmy do szkoły i przez długie lata byliśmy dobrymi sąsiadami – wspominała pani Anna Kozioł. (...) Żdżary Wielkie były wsią gdzie od wieków mieszkali obok siebie Polacy, Ukraińcy i Żydzi. Żydów było niewielu, ale zajmowali się handlem, stąd ich znaczenie we wsi było duże. -Handlowali towarami, które nie dało się wyprodukować w gospodarstwie i trzeba było je kupić takie jak cukier, sól, nafta, narzędzia rolnicze czy słodycze (...) W naszej wsi była cerkiew. Chodzili Ukraińcy, których w Żdżarach była większość. My chodziliśmy do kościoła do Zabłoćców, gdzie przychodzili również Polacy z innych okolicznych wiosek. Święta obchodziliśmy w różnych terminach i zapraszaliśmy się nawzajem do siebie. My do siebie swoich ukraińskich sąsiadów, a oni nas do swoich domów gdy obchodzili Wielkanoc czy Boże Narodzenie – opowiada pani Anna. Dzieci niezależnie od narodowości chodziły do polskiej szkoły. Uczyły się w niej języka polskiego i ukraińskiego. Pani Anna do końca życia biegle władała tym językiem. (...) W 1939 roku tereny te zostały zajęte przez Związek Radziecki, a granica z Niemcami została ustanowiona na przepływającej w pobliży Żdżar rzece Bug. -Naszymi najbliższymi sąsiadami była polska rodzina Paweł i Adela Pendowscy. Mieli trzy córki. Rodzice Pawła zostali wywiezieni na Syberię po zajęciu tych terenów przez Armię Czerwoną. Ale ich Rosjanie nie ruszali i żyli tu spokojnie.